Informacje z życia Polonii w Szwajcarii... Wydarzenia, spotkania, imprezy... Artykuły, felietony, reportaże, reklamy polskich firm - to wszystko znajdziesz w "Naszej Gazetce".

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu K. Wielkiego w Bydgoszczy

About

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba

Podnoszą z ziemi przez uszanowanie

Do darów Nieba…

Tęskno mi, Panie…

[Cyprian Kamil Norwid]

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego to historia pożegnań, podróży w nieznane, wyobcowaniu, wielkich nadziejach … To opowieść o tęsknocie za odległą Ojczyzną i o miłości do kraju lat dziecinnych…muzeum

Fundamentem muzealnej kolekcji jest dar Wandy Poznańskiej – wdowy po dr. Karolu Poznańskim konsulu generalnym II RP w Paryżu (1927 – 1934) oraz Londynie (1934 – 1945), przekazany Wyższej Szkole Pedagogicznej (dziś: Uniwersytet Kazimierza Wiel­kiego) w 2004 i 2013 r. Pani Konsulowa ofiarowała Uczelni zbiór archiwaliów polskiej służby dyplomatycznej i rządu na uchodźstwie, pamiątki rodzinne, meble, rzeczy codziennego użytku, a także kolekcję obrazów, które niegdyś wypełniały dom Państwa Poznańskich.

Kim była Ta, której tyle zawdzięczamy? Wanda z Dmowskich Poznańska żyła aż w trzech stuleciach. Urodziła się bowiem pod koniec XIX wieku (23 lipca 1898 r.), przeżyła aktywnie cały XX wiek i weszła jako doświadczona osoba w XXI stulecie. Była praw­dziwym świadkiem historii Polski, Europy, świata, świadkiem – wielkich konfliktów wo­jennych, dynamicznego postępu technicznego oraz przemian społeczno-kulturowych. Kiedy po latach zaborów zaczęliśmy cieszyć się wolnością, Wanda Dmowska – młoda dziewczyna, biegle władająca kilkoma językami i doskonałym opanowaniem stenografii, została zatrudniona w biurze stenograficznym Polskiego Parlamentu. Spisywała każde słowo długich i ożywionych obrad Sejmu, posiedzeń rządu, międzynarodowych konferencji. Uczestniczyła w wielomiesięcznych polsko-sowieckich rokowaniach w Ry­dze, zakończonych podpisaniem Traktatu Ryskiego (18 marca 1921 r.). Tam też, poznała swojego przyszłego męża – dr Karola Poznańskiego. Jako Pani Konsulowa nie poprzestała na funkcjach reprezentacyjnych, z wielką pasją i zaangażowaniem wspierała Rodaków mieszkających we Francji i Wielkiej Brytanii. W czasie II wojny światowej związana była ze środowiskiem rządu emigracyjnego. Przewodniczyła Komitetowi Uchodźczyń Polskich w Londynie organizując, m.in. zbiórki na rzecz polskich żołnierzy internowanych w – zapewne znanym czytelnikom „Naszej Gazetki” – berneńskich re­gionach Oberland i Seeland. Działalność charytatywną kontynuowała również po prze­prowadzce do Kanady, gdzie w latach 60. i 70. kierowała Komitetem Pomocy Dzieciom Polskim w Montrealu. Do ostatnich swych dni, aktywnie uczestniczyła w życiu społeczno – kulturalnym Polonii. Zmarła 4 czerwca 2003 r. w wieku 105 lat. Prochy Damy polskiej dyplomacji i wielkiej Donatorki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – zgodnie z ostatnią wolą Wandy Poznańskiej – spoczywają na bydgoskim cmentarzu Starofarnym.

W całej historii jest również dość istotny „wątek szwajcarski”, bo wła­ściwie – od Szwajcarii wszystko się zaczęło. W 1917 r. Karol Poznański ukończył studia magisterskie na Wydziale Prawa Uniwersytetu we Fryburgmoscickiu oraz uzyskał stopień dok­tora nauk politycznych, broniąc roz­prawy doktorskiej pt. La Clause de la nation la plus favorisée. W tym czasie był również członkiem zarządu Towarzystwa Biblioteki Polskiej w Genewie. W 1919 r. rozpoczął pracę w polskiej służbie dyplo­matycznej w Wydziale Ekonomicznym przy Poselstwie Polskim w Bernie – tam zdobywał doświadczenie i pierwsze szlify. Czy młody urzędnik mógł wówczas przypuszczać, że za kilka lat obejmie funkcję Konsula Generalnego RP w Paryżu?

W zbiorach Muzeum zachował się list akredytacyjny z 1927 r., podpisany przez Prezydenta Ignacego Mościckiego!

Dziś Muzeum, to przede wszystkim obraz życia i działalności polskiej emigracji po 1945 r. Obraz utkany z pamiątek przekazanych przez osoby, którym powojenna rzeczywistość uniemożliwiła powrót do kraju. Artefakty przesyłane przez Rodaków, stają się nie tylko symbolem budowania nowej codzienności z dala od Polski, ale także świadectwem trwania w tęsknocie za ukochaną Ojczyzną.

Weteranom II wojny światowej – żołnierzom 2 Korpusu Polski oraz 1 Dywizji Pancernej Gen. Stanisława Maczka zawdzięczamy kolekcję bateldresów z okresu 1943 – 1947. Polonia chicagowska podarowała uniformy Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, nawiązujące swym krojem i barwą, do mundurów Błękitnej Armii Hallera. Bogaty jest zbiór czasopism polonijnych oraz polskich publikacji wydawanych za granicą. W naszej biblioteczce znaleźć można białe kruki sygnowane pieczęcią Polskiej Fundacji Kulturalnej, Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, lon­dyńskiej Oficyny Poetów i Malarzy, Instytutu Literackiego w Paryżu, Księgarni Polskiej w Paryżu, francuskiej Libelli i wielu, wielu innych.

Muzeum to również świat dyplomacji widzianej z różnych perspektyw… To ślady działalności międzywojennych placówek zagranicznych, pamiątki po byłych Ambasadorach i Konsulach, to w końcu odkrywanie tajników dyplomacji, skrzętnie skrytych przed okiem ciekawskich, za sztywnymi zasadami protokołu dyplomatycznego.

Jako jednostka naukowo – badawcza Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, gromadzimy, opracowujemy, a także udostępniamy archiwalia dotyczące dziejów polskiej służby zagranicznej. Wśród kilkuset bezcennych dokumentów w naszych zasobach znajdują się m.in.: nadbitka Traktatu Ryskiego, odręczne listy generałowej Heleny Sikorskiej i prezydenta Władysława Raczkiewicza, nagrania z przemówieniami generała Władysława Andersa. Szczególną wartość mają przedwojenne fotografie przedstawiające życie i działalność pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Odrębnym, równie unikatowym zbiorem jest archiwum emigracji, zawierające, m.in. materiały związane z Rządem RP na Uchodźstwie, Polonią oraz emigracyjnym PSL (w tym korespondencja premiera Stanisława Mikołajczyka).

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego jest jedyną tego typu placówką w Polsce i na świecie, to tu niczym w soczewce skupiają się historie pożegnań… Spakowana walizka, bilet lotniczy w ręku, i ten sam wielki bagaż w sercu – tęsknota.

Aleksandra Jankowska

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu K. Wielkiego w Bydgoszczy

ul. Berwińskiego 4; 85 – 044 Bydgoszcz tel / fax: +48 (52) 346 23 18

e – mail: muzeum@ukw.edu.pl www.muzeum.ukw.edu.pl

Wydawca i Redaktor Naczelny: Tadeusz M. Kilarski